رابطه سرما و سردی هوا با سرماخوردن و سرماخوردگی
- حموم میری بعد میری بیرون سرما میخوری ها. لاقل سرتو خوب خشک کن!
- میری بیرون هوا سرده سرما میخوری، لباس گرم بپوش!
- اون کولر رو خاموش کن، یا حداقل جلوش نخواب، مریض میشی ها!
- و ...
مگه میشه ایرانی باشید و تو زندگیتون کسی از این جور حرف ها بهتون نزده باشه؟! یا شایدم خودتون به کسی نگفته باشید؟!
ذهن ما، پر شده از توصیه های فرشته های مهربونی که بهمون گفتن برای اینکه سرمانخوریم باید از سرما به گرما پناه ببریم! پزشکان خانگی ایکه نسخه درمانیشون برای همه دردها، گرم کردن و گرم نگه داشتنه.
اما این حرف ها تا چه حدی درستن؟ آیا واقعا سرما باعث سرما خوردگی و بیماری میشه؟
آیا سرما باعث بیماری و سرماخوردگی هست؟
تا حالا شده که از خودتون بپرسید که چرا سرما باید باعث بیماری بشه؟ مگه عامل بیماری ها ویروس ها و باکتری ها نیستن؟
جواب این سوال که "آیا سرما میتواند باعث بیماری شود؟" یک کلمه نیست، اما کوتاه ترین جواب بهش اینه که "هم بله، هم نه".
سرما میتونه یک عامل کمک کننده به بیماری، درد و علائم شبیه بیماری بشه و گرما میتونه اثر معکوسی داشته باشه. اما این به معنی این نیست که سرما شما رو بیمار کرده.
تا پایان این مطلب همراه باشید تا با نقش جالب "جناب سرما" در بروز بیماری و سرماخوردگی آشنا شوید.
سرما خوردگی چیست؟
سرما خوردگی در اصل بیماری واگیردار مربوط به دستگاه تنفسی فوقانی است که عمدتاً بینی رو تحت تأثیر قرار می دهد و عامل ایجاد کننده آن، ویروس ها هستند نه سرما!
در واقع شما سرما نمی خورید بلکه ویروس میخورید و شایدم ویروس شما رو میخوره!
علائم سرما خوردگی
سرماخوردگی معمولاً با خستگی، عطسه و سردرد آغاز شده و با علائمی چون سرفه، گلودرد، آبریزش بینی و تب ادامه پیدا میکنه که این علائم حدودا هفت تا ده روز بعد، برطرف میشود. البته رفع برخی علائم ممکن است تا سه هفته طول بکشد.
علائم سرماخوردگی و آنفولانزا بسیار مشابه است و تشخیص اونا از هم دشوار و حتی گاهی غیر ممکن است.
ویروس های عامل سرماخوردگی
بیش از 200 نوع ویروس وجود داره که باعث سرماخوردگی انسان میشن که رایج ترین نوع اونها ویروسی بنام "راینو ویروس" است که 30 تا 80 درصد موارد بیماری ها با همین ویروس است.
جالبه بدونید که خانواده کرونا ویروس (قبل از انتشار کووید 19) در موارد بیماری زا رتبه دوم رو داشتن و یک نوع سرماخوردگی به حساب می اومدن.
درمان سرما خوردگی
باورش سخته ولی سرماخوردگی هیچ درمان ثابت شده ای نداره و همه اقدامات درمانیه ما، چه در قالب پزشکی مدرن، چه طب سنتی و چه طب اسلامی، در واقع کاهش اثرات بیماری هست نه درمانش!
سرما خوردگی به دلیل اینکه، عامل ایجاد کننده اش ویروسه، داروی قطعی نداره و باید توسط گلبول های سفید خون درمان شه.
ما صرفا با خوردن دارو های تب بر (مثل استامینوفن) و ضد آبریزش بینی (مثل آنتی هیستامین) یا درمان های خانگی سرماخوردگی، علائم بیماری رو کاهش میدیم.
جالبه بدوند که این علائم آزاردهنده سرماخوردگی توسط سیستم ایمنی بدن خود ما ایجاد میشه و نه بیماری!
چرا سرماخوردگی داروی خاص و موثری برای درمان ندارد؟
عامل ابتلا به سرماخوردگی، ویروسه و ویروس ها بر خلاف باکتری ها موجودات زنده نیستن و برای تکثیر، باید در کنار یک سلول باشن. به همین دلیل ساخت دارویی که بتونه اونها رو از سلول تشخیص بده و از بین ببردتشون بسیار سخته و تا الان ممکن نشده.
چرا سرما خوردگی واکسن ندارد؟ چرا اینقدر زیاد سرما میخوریم؟
بدن پس از هربار ابتلا به سرما خوردگی پادتنی تولید میکنه که باعث میشه دیگه به اون نوع سرماخوردگی مبتلا نشیم. اما از اونجا که بیش از دویست نوع ویروس مختلف باعث سرماخوردگی میشن، با هر بار ابتلا به یک نوع خاص از ویروس، باید پادتن مختص اون ساخته شه و برای همین یک فرد تو طول زندگی به طور متوسط ۵۰ بار (بزرگسالان دو تا پنج بار در سال و کودکان شش تا ده بار در سال) به سرما خوردگی مبتلا میشه.
همچنین به دلیل همان 200 ویروس که مدام هم تغییر شکل میدن، ساختن واکسن سرما خوردگی مشکل و تقریبا غیرممکنه.
رابطه سرما و سرماخوردگی چیه؟
انسان وقتی تو هوای سرد قرار میگیره خود به خود علائمی شبیه علائم سرماخوردگی پیدا میکنه، مثلا دچار آبریزش بینی میشه، به همین دلیل اسم این بیماری هم سرماخوردگی گذاشته شده.
حقیقت اینه که سرما به تنهایی هیچوقت باعث بیماری نمیشه. لازمه ی بیمار شدن، تماس با ویروسه.
مثلا مردم ساکن در کشوری مثل کانادا با وجود سردی هوا و پوشش کمتر، نسبت به مردم ساکن مناطق گرمسیر و نزدیک خط استوا مثل ایران، بیشتر سرما نمیخورن، بلکه اتفاقا بدلیل وضعیت بهتر بهداشتی، احتمال سرما خوردن اونها کمترم هست.
البته در ادامه خواهیم خوند که این عقیده و تصور مردم، اونقدها هم اشتباه و بی پایه و اساس نیست.
رابطه سرما با بیماری، سرما خوردگی، سیستم ایمنی بدن و درد
- متداول ترین بیماری هایی که سالانه انسان ها رو بیمار میکنه، انواع سرماخوردگی و آنفولانزا هست که ویروس این بیماری ها در فصول سرد سال فعالیت بیشتری دارن، بهمین خاطر، سرما برای ما، یادآور این بیماری هاست.
- سردی هوا باعث متراکم تر شدن مردم در اجتماعات و همچنین بسته شدن راه های تهویه هوا میشه که این مساله باعث میشه در فصول سرد، بیماری های واگیرداری مثل سرماخوردگی، راحت تر منتقل شن.
- وقتی انسان از یک فضای گرم (مثل خانه) به یک فضای سرد میره، رگ های سطحی بدنش تنگ میشن (مثل رگ های بینی و دست) و با برگشت به محل گرم، رگ ها به حالت عادی برمیگردن.
تنگ شدن رگ بینی باعث خشکی مخاطی و در نتیجه باعث کم شدن قدرت بینی در تصفیه مواد عفونی موجود در هوا میشه و این یعنی افزایش احتمال ورود ویروس ها به بدن و افزایش احتمال بیمار شدن.
- گشاد شدن رگ ها که در بالا به آن اشاره شد (و باعث قرمز شدن بینی و دست ها هم میشه) باعث آبریزش و گرفتگی بینی میشه. اگر آبریزش و گرفتگی باعث کیپ شدن بینی بشه، فرد از طریق دهن نفس میکشه و این تنفس دهانی باعث ورود مواد عفونی هوا به درون بدن و ایجاد بیماری میشه.
- سرما باعث فعال شدن سیستم ایمنی بدن و افزایش ایمنی بدن میشه. هنگامی که شما در برابر سرما قرار میگیرید سیستم ایمنی بدن شما فعال تر میشه و اگر از قبل عفونت یا بیماری ای در بدن داشته باشید از حالت نهفته خارج میشه و شما با علائم بیماری مواجه میشید.
- سرما خوردگی باعث بروز برخی بیماری های دیگه مثه سینوزیت میشه و به همین دلیل ممکنه سرما عامل اون بیماری ها هم شناخته بشه.
سخن پایانی
با توجه به توضیحات داده شده حتما متقاعد شدید که سرما فقط باعث این میشه که شما احساس سرما کنید و شاید آبریزش بینی بگیرید ولی باعث بیمار شدن شما نمیشه.
البته شما در فصول سرد هنگام حضور در اماکن سرد بهتره لباس گرم بپوشید تا دچار مشکلات غیر مستقیم سرما هم نشید. در این اوضاع شیوع شدید کرونا، هر بیماری کوچکی نیز باعث استرس میشه.
در این روز های سختی که دنیا سپری میکند، پیشنهاد ما به شما ماندن در خانه است. تا میتوانید در خانه بمانید و از خانواده خود محافظت کنید.
اگر از افرادی هستید که کار شما در بیرون از خانه است حتما و حتما از ماسک و مواد ضد عفونی کننده بطور مداوم استفاده کنید. اینکار شما رو تا حدود زیادی مانع از ابتلای شما به سرماخوردگی، آنفولانزا و کرونا میشه.
نویسنده ی مقاله ی "چگونه سرما، هم باعث سرماخوردن می شود و هم نمی شود؟!"
این مطلب توسط علی کرامت نوشته، و توسط تیم "هم سوالی"، ویرایش شده است.